Arkadaşlık, sosyal becerilerden temel alır. Sosyal beceriler ise aileden modellenerek, ailenin kendi içinde ve sosyal çevre ile iletişim şeklini gözlemleyerek taklit ederek, oyunlar içinde deneyimlenerek öğrenilir. Arkadaş edinebilmek için daha önceki sosyal deneyimler, arkadaşlıklar, akrabalarla ilişkiler, kreş, kurs anaokul deneyimleri önemlidir. Bu aşamada bu deneyimleri ve model olmayı çocuğunuza ne kadar sağladığınız ve bu konuda yeni ve ek olarak neler yapabileceğinize bakmanız faydalı olabilir. Çocuğunuzun özerkliği ve özgüvenini desteklemek (yaşına göre tek başına yapabileceği çanta hazırlama, tuvalet temizliği, yalnız yatma, yemek yeme, sorumluluk alma gibi beceriler) onun dış dünyayla iletişime açılmasında büyük katkı sağlayacaktır. İlgi duyduğu alanlardaki takım aktiviteleri arkadaş edinebileceği yeni ortamlar aramak kurs vb. etkili olur. İletişim kurabildiği bir veya birkaç arkadaşı var ise onunla arkadaşlığını geliştirmesi için uygun ortam oluşturmak, okul dışı buluşma ayarlamak vb. de önerdiğimiz etkili yöntemler arasındadır.
Bir diğer şey çocuğunuzun sosyal iletişimle ilgili duyguları ve davranışlarıdır. Kaygı düzeyi yüksek olan sosyal kaygı taşıyan bazen daha şiddetli haliyle sosyal kaygı bozukluğu yaşayan çocuk ve gençlerin arkadaş edinmede çevresel uyaran ne kadar fazla olursa olsun zorlandığını görürüz. Bu çocuk ve gençlerin aileleri “yıllardır gitmediğimiz kurs kalmadı arkadaş edinemiyor çok çekiniyor” diyerek başvururlar. Burada çocuğu ortama sokmaktan çok, aslında sosyal durumlarda verdiği kaçma/kaçınma tepkilerini (arkadaşlarının yanına gitmeme, onlar başlatmadan iletişime geçmeme, öğretmene cevap vermeme gibi) keşfetmesi, duygularını düzenleyebilmesi, kaygısını ele alabilmesi ve farklı tutumları bulması için profesyonel desteğe ihtiyacı olabilir.
Çocuğunuzla ilgili diğer başlık ise sosyal beceri kapasitesidir. Bu kapasitenin bir çok şeyden etkilendiğini söyleyebiliriz. İlk paragrafta bahsi geçen faktörlere ek olarak, bazı çocukların nörogelişimsel sorunları nedeniyle bunda zorlandığını biliyoruz. Bu noktada DEHB, otizm (yüksek işlevli otizm, asperger, geniş otizm fenotipi), zeka geriliği, nonverbal öğrenme güçlüğü gibi bozukluklar açısından bir profesyonel tarafından değerlendirilmesi gerekebilir.
Comments